Ông đánh giá thế nào về xuất khẩu thủy sản qua thị trường Anh? Cơ cấu thị trường này có thay đổi như thế nào sau khi Anh rời Liên minh Châu Âu, thưa ông?

Anh hiện là 1 trong 7 nước nhập khẩu nhiều thủy sản nhất trong khối EU, nhưng đồng thời cũng là nước xuất khẩu đứng thứ 8 trong nội khối trong những năm qua, với giá trị lần lượt là 4,5 tỷ USD và 2,6 tỷ USD.

UKVFTA sẽ tạo cú huých lớn cho xuất khẩu thủy sản vào Anh

Một điểm đáng chú ý khác là việc đánh bắt thủy sản của EU chủ yếu diễn ra ở vùng biển Vương quốc Anh và Anh tiết lộ rằng sau khi Brexit thành hiện thực vào đầu năm tới, Anh sẽ là một quốc gia ven biển mới độc lập, họ muốn kiểm soát vùng biển và cá của mình. Các nước EU và Anh đang cố gắng đi đến một thỏa thuận nghề cá hợp lý, tuy nhiên đó là vấn đề nhạy cảm không dễ đi đến sự thống nhất giữa Anh và các nước thành viên EU. Do vậy, trong tình huống EU và Anh không đến được sự thỏa thuận hợp lý, thì thương mại của Anh với nội khối EU sẽ khó khăn, đồng thời sản lượng khai thác của EU sẽ giảm mạnh. Khi đó, nhu cầu nhập khẩu thủy sản của EU với các nước nội khối sẽ tăng. Đó sẽ là cơ hội cho Việt Nam và các nước xuất khẩu thủy sản gia tăng thị phần tại EU.

Riêng với thị trường Anh, việc rút khỏi EU không ảnh hưởng đến thương mại với các nước ngoại khối EU vì chính sách thuế nhập khẩu của Anh không thay đổi so với mức thuế của khối EU. Nhu cầu thủy sản của Anh được dự báo sẽ vẫn ổn định và có thể gia tăng đối với các sản phẩm thủy sản nuôi - đây là cơ hội cho ngành thủy sản của Việt Nam.

Ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký VASEP

Việt Nam đã chính thức kết thúc đàm phán FTA Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA), theo ông việc này có tác động thế nào với xuất khẩu thủy sản vào thị trường Anh trong thời gian tới?

Thị trường Anh hiện chiếm trên 4% trong tổng giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Năm 2020 dù Anh đã ra khỏi EU, nhưng xuất khẩu các sản phẩm thủy sản sang thị trường này vẫn được hưởng thuế theo cơ chế của Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đến hết 31/12/2020. Do đó, việc kết thúc đàm phán Hiệp định UKVFTA có vai trò đảm bảo thương mại song phương giữa Việt Nam và Anh không bị gián đoạn sau khi giai đoạn chuyển tiếp của tiến trình Brexit kết thúc. Với hiệp định UKFTA, chúng tôi kỳ vọng sẽ tốt hơn cho thủy sản xuất khẩu vào Anh sau khi Covid chấm dứt bởi hiện tại quốc gia này đã triển khai tiêm chủng đại trà vắc xin Covid-19.

Trên thực tế từ tháng 2/2020 khi Anh chính thức ra khỏi EU thì quốc gia này đã trở thành thị trường tiềm năng với thủy sản Việt Nam. Theo đó, trong khi xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang các nước thành viên EU đều giảm mạnh do tác động của dịch Covid thì riêng xuất khẩu sang thị trường này tăng trưởng cao. Tính đến cuối tháng 9/2020, xuất khẩu thủy sản sang Anh tăng gần 23% đạt gần 258 triệu USD, trong đó tôm và cá tra là 2 mặt hàng chủ đạo đều tăng (tăng lần lượt 19% và 27%) so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài ra, xuất khẩu cá ngừ, các loại cá biển khác và cua ghẹ cũng tăng lần lượt 6%, 101% và 55%.

Đặc biệt, với mặt hàng cá tra, chúng tôi ghi nhận có sự đột phá về cơ cấu sản phẩm, theo đó xuất khẩu cá tra chế biến tăng đột biến gấp hơn 15 lần cùng kỳ năm ngoái với 16 triệu USD, chiếm 33% tổng xuất khẩu cá tra, trong khi năm 2019 chỉ chiếm 3%. Ngoài ra Anh cũng tăng mạnh nhập khẩu các sản phẩm chế biến và đông lạnh như tôm chân trắng chế biến (tăng 33%), tôm sú chế biến tăng 456%, cua ghẹ đóng hộp tăng 61%, cá biến phile đông lạnh tăng 127%...

Thưa ông, theo cam kết của UKVFTA, thuế nhập khẩu hầu hết các mặt hàng thủy sản vào Anh sẽ được giảm từ mức thuế cơ bản 10-20% xuống 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Với những lợi thế này, ngành thủy sản sẽ tận dụng như thế nào?

Chúng tôi xác định Anh là thị trường rất tiềm năng với thủy sản xuất khẩu và là cơ hội để giúp ngành bứt phá hơn sau Covid. Do đó, chúng tôi sẽ rà soát và gửi thông tin về những cơ hội, thuận lợi của Hiệp định này cho các doanh nghiệp trong ngành nắm bắt. Từ đó giúp doanh nghiệp có kế hoạch tiếp cận thị trường một cách hiệu quả.

Tuy nhiên, cùng với sự vào cuộc của Hiệp hội, Bộ Công Thương nên sớm có những hướng dẫn chi tiết về quy tắc xuất xứ cũng như có thông tin cụ thể về nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng Anh cho doanh nghiệp. Ngoài ra, cần hỗ trợ doanh nghiệp trong việc quảng bá thương hiệu để sản phẩm được người tiêu dùng tại Anh được biết đến rộng rãi hơn.

Xin cảm ơn ông!